Taisa Strużańska i Jaryna Wasyłyk z Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego (Fot. Danuta Stefanko)

W dniach 1-3 lipca 2021 roku odbył się III etap V Olimpiady Historii Polski dla Polonii i Polaków za granicą „W drodze do niepodległości”. Do egzaminów finałowych przystąpiło 25 uczniów, którzy z powodzeniem przeszli eliminacje etapu okręgowego. Była to młodzież z Ukrainy, Białorusi, Litwy, Niemiec, Austrii, Belgii, Węgier, Hiszpanii, Francji, Norwegii czy nawet Kanady.

Etap finałowy składał się z części pisemnej i ustnej. W teście, który został przeprowadzony online, ujęto pytania dotyczące dziejów Polski od Mieszka I do okresu PRL. Również młodzież analizowała teksty źródłowe i mapy. Z kolei egzamin ustny polegał na losowaniu dwóch pytań z zadeklarowanej przez uczestnika wcześniej epoki historycznej oraz na interpretacji tekstu źródłowego z tegoż okresu dziejów.

„Uważam, że przed Olimpiadą Historii Polski wielka przyszłość, ponieważ jest ona nie tylko potrzebna, ale sądzę, że jest kluczowa dla młodych Polaków za granicą, którzy i nam, i sobie udowadniają, że ta historia, jej poznawanie, jest niezwykle wspaniałe i to na pewno tworzy przyszłość naszego narodu” – powiedział nauczyciel w kształceniu na odległość z Ośrodka Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą Grzegorz Nowak.

Gala finałowa, podczas której ogłoszono wyniki odbyła się 4 lipca. Wśród uczestników III etapu Olimpiady wyłoniono 12 laureatów, na których czeka nagroda główna, czyli indeks na studia na polskich uczelniach państwowych. Osoby te uzyskały ponad 100 punktów ze 125 możliwych. Pozostali uczestnicy otrzymali tytuł finalistów. Czekają na nich nagrody specjalne. Z listą finalistów i laureatów Olimpiady można zapoznać się na stronie Fundacji Wolność i Demokracja.

Organizatorzy, uczestnicy i goście V Olimpiady Historii Polski (Fot. Danuta Stefanko)

„Czuję się bardzo zaszczycona, że mogłam brać udział w tej Olimpiadzie i, że doszłam tak daleko. Jak zaczynałam pierwszą turę to naprawdę nie oczekiwałam, że trafię do finału, ale nauka się opłaciła. Dzięki tym trzem turom bardzo dużo się nauczyłam. Dziękuję moim nauczycielkom, które mnie przygotowały i zawsze miały dla mnie czas. Mam nadzieję, że również w przyszłym roku będę mogła wziąć udział w tej inicjatywie” – powiedziała laureatka Olimpiady Elena Leonora Schretter ze Szkoły Polskiej im. Jana III Sobieskiego przy Ambasadzie RP w Wiedniu, która uzyskała 106 punktów i ex aequo zajęła 4 miejsce.

W inicjatywie wzięły również udział wolontariuszki Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Iwano-Frankiwsku, dawnym Stanisławowie. Jaryna Wasyłyk i Taisa Strużańska, które zakwalifikowały się do III etapu, zostały finalistkami Olimpiady, uzyskując kolejno 93 i 97 punktów.

„Jestem bardzo zadowolona z udziału w tej Olimpiadzie. Jestem trochę zdziwiona, ale szczęśliwa, że trafiłam do trzeciej tury. Bardzo dziękuję moim nauczycielkom. Dziękuję również komisji, była bardzo przyjemna” – powiedziała Jaryna Wasyłyk.

W komisjach egzaminacyjnych zasiadali profesorowie z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytetu Opolskiego, przedstawiciele Fundacji Wolność i Demokracja oraz Polskiego Towarzystwa Historycznego, a także dyrektor Instytutu Polskiego w Kijowie.

Robert Czyżewski, dyrektor Instytutu Polskiego w Kijowie (Fot. Danuta Stefanko)

„Z mojego punktu widzenia bardzo cenna jest sama inicjatywa włączenia pamięci historycznej w nauczanie polonijne. To, co próbujemy zrobić, to podtrzymywanie tożsamości narodowej poza granicami Polski. Tożsamość narodowa najczęściej kojarzona jest jedynie z językiem. My Polacy jesteśmy w tej komfortowej sytuacji, że generalnie po polsku mówią tylko Polacy. Gdybyśmy się przejrzeli na przykłady innych narodów, to widzimy jak wiele jest różnych narodów, posługujących się tym samym językiem. To prowadzi nas do bardzo wyraźnego stwierdzenia, że jednak to coś innego jest głównym komponentem owej tożsamości narodowej” – powiedział dyrektor Instytutu Polskiego w Kijowie, współinicjator Olimpiady, Robert Czyżewski.

Przed rokiem 2020 Olimpiada Historii Polski odbywała się na żywo, a finał co roku zrzeszał w Warszawie młodzież, pasjonującą się historią Polski. Była to dobra okazja na integrację. Od momentu, kiedy normalny tryb życia zatrzymała pandemia koronawirusa, Olimpiada, podobnie jak wiele innych inicjatyw, przeniosła się do trybu online. Ważną rolę w przeprowadzeniu inicjatywy zdalnie odgrywają placówki konsularne Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej.

„Historia Polski jest pewnym kluczem do zrozumienia naszej tożsamości. Bardzo ciężko jest zrozumieć, co znaczy być Polakiem, nie rozumiejąc historii własnego kraju. Historii zawiłości, bo to nie jest łatwa historia. To jest historia trudna, ale dlatego, że jest trudna, nasza tożsamość jest silna. Dlatego właśnie ją kultywujemy, bo jest to nie tylko element tego zainteresowania, co robili nasi przodkowie, dziadowie, jak się nasza rodzina wpisuje w cały krąg historii, ale również jest to pewne zobowiązanie wobec tych, którzy Polskę budowali” – powiedział dyrektor Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą MSZ RP Sławomir Kowalski.

Anna Radecka, dyrektor Ośrodka Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą (Fot. Danuta Stefanko)

Olimpiada Historii Polski już od kilku lat jest wspierana przez Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą m.in. poprzez promowanie inicjatywy wśród uczniów i nauczycieli. W gali finałowej uczestniczyła również dyrektor instytucji Anna Radecka.

„Cieszę się ogromnie, że z roku na rok widzimy coraz więcej uczniów ze szkół prowadzonych przez Ośrodek, a także uczniów, którzy są pod opieką nauczycieli kierowanych do pracy za granicą. Widać, że uczniowie chcą poszerzać swoją wiedzę. Wiemy, że Olimpiada jest nie łatwym przedsięwzięciem, szczególnie dla osób, które nie mają na co dzień styczności z takim przedmiotem jak historia Polski, a de facto uczą się historii w ograniczonym zakresie. Mam nadzieję, że w tym roku i w następnych latach będziemy poszerzać swoją ofertę doskonalenia nauczycieli właśnie o ten komponent historyczny” – powiedziała Anna Radecka.

Olimpiada Historii Polski dla Polonii i Polaków za granicą jest inicjatywą Polskiego Towarzystwa Historycznego realizowaną we współpracy z Fundacją Wolność i Demokracja. Projekt jest wspierany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2021.

Tekst: Danuta Stefanko

Program radia CKPiDE:

Zdjęcia: Danuta Stefanko