Fot. Danuta Stefanko

Przedstawiciele polskich mediów z Ukrainy i Białorusi, w tym też z Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Iwano-Frankiwsku, w dniach 20-23 listopada 2023 roku wzięli udział w wizycie studyjnej w Wilnie na Litwie. Odbyła się ona w ramach projektu Fundacji Wolność i Demokracja „Polska Platforma Medialna – polonijne media przyszłości”.

„Zamysłem wizyty było wsparcie w integracji, poznaniu się i dokształceniu się redakcji społeczeństwa polskiego w Ukrainie i Białorusi. Widziałam szczęście i zmęczenie w oczach uczestników. Wydaje mi się, że wiozą do swoich domów walizkę doświadczeń i znajomości. Czym nas więcej, czym więcej mamy idei i możliwości, tym nasze projekty i współpraca będą skuteczniejsze. Wierzę, że zjawią się polsko-litewsko-białorusko-ukraińskie inicjatywy” – powiedziała Barbara Kasperska z Fundacji.

W ramach spotkania w Wilnie dziennikarze i redaktorzy polskich mediów z Ukrainy i Białorusi mieli okazję zapoznać się z działalnością litewskich kolegów. Uczestnicy inicjatywy odwiedzili siedzibę TVP Wilno, Radia Znad Wilii, Kuriera Wileńskiego oraz litewskiego nadawcy publicznego LRT. Media polskie poza granicami Ojczyzny mają charakter misyjny. Ich głównym celem jest integracja społeczności polskiej, informowanie o ważnych dla niej wydarzeniach oraz wspieranie kultywowania polskości.

Fot. Danuta Stefanko

„Polaków na Litwie jest około 200 tysięcy, więc czuliśmy potrzebę, żeby powstała telewizja w języku polskim. Pełnimy wiele funkcji, między innymi, edukowanie i kształcenie naszej widowni, pielęgnowanie kultury polskiej i języka oraz dobrych relacji między Polską a Litwą, ale też aktywizacja społeczeństwa polskiego na Litwie. Również przez wiele lat była tu obecna, a nawet dosyć popularna, rosyjska telewizja. Powstanie TVP Wilno było sposobem na przeciwdziałanie rosyjskiej propagandzie” – opowiedział Łukasz Czunkiewicz, specjalista ds. PR i marketingu w TVP Wilno.

Każde z reprezentowanych przez uczestników wizyty studyjnej mediów ma inny format. Portale internetowe, profile w sieciach społecznościowych, gazety czy czasopisma, radia albo kanały YouTube. Spotkanie stało się okazją do wymiany doświadczeń między redaktorami i dziennikarzami, możliwością zaczerpnąć inspiracje oraz omówić perspektywy i płaszczyzny współpracy.

Fot. Danuta Stefanko

„Każdy żyje w innych warunkach i to dla nas jest najważniejsze. Podczas takich wyjazdów możemy zobaczyć jakie zapotrzebowania mają inne środowiska, jak działają. Kiedy jesteśmy wszyscy razem, przypominamy sobie, że mamy tak naprawdę podobne problemy, ponieważ Polacy na Ukrainie i Białorusi mają wspólnego wroga, walczymy o naszą wolność. To jest bardzo ważne, żeby móc ze sobą porozmawiać. Kiedy widzisz obok siebie ludzi, dla których media polonijne są również ich życiem, to ogromna inspiracja” – mówiła Anastazja Strelcowa-Nikołenko z redakcji „Życie polskie w Odessie”.

Obecnie działalność polskich mediów na Białorusi jest niemożliwa ze względu na represje reżimu Aleksandra Łukaszenki i łamanie wolności słowa. Z kolei na Ukrainie trwa pełnoskalowa wojna rosyjsko-ukraińska, głównym elementem której jest walka na froncie informacyjnym. Toteż polskie media z Białorusi, które obecnie przebywają na emigracji, oraz z Ukrainy mają kolejne wyzwania – walkę z dezinformacją i obronę praw człowieka.

Fot. Danuta Stefanko

„Na Białorusi nie ma niezależnych mediów. Dziennikarze musieli uciekać, całe redakcje wyjechały. Ci, co nie zdążyli, siedzą w więzieniu. Zostaliśmy uznani za portal ekstremistyczny. Informujemy o tym swoich czytelników, żeby zdawali sobie sprawę, że czytając nasz portal, mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej. Jesteśmy Polakami, granice się przesunęły, ale na Białorusi są nasze domy, nasze cmentarze, tam spoczywają nasi przodkowie, więc każdy z nas ma nadzieję na powrót” – powiedziała Iness Todryk-Pisalnik, redaktor naczelna gazety „Głos znad Niemna” na uchodźstwie.

Mimo iż działalność polskich mediów na Litwie, Ukrainie czy Białorusi ma swoją specyfikę, jednak łączy ją wspólny cel. Toteż wizyta studyjna w Wilnie odegrała ważną rolę integracyjną i motywacyjną dla redaktorów i dziennikarzy. W obliczu trwającej wojny informacyjnej na mediach spoczywa odpowiedzialność przed czytelnikami, słuchaczami i widzami za prawdziwość podawanych wiadomości i kształtowanie pewnego światopoglądu. Media polskie poza granicami Ojczyzny od zawsze starały się godnie sprostać tym wyzwaniom.

Tekst: Danuta Stefanko

Program Radia CKPiDE: 

Zdjęcia: Danuta Stefanko, Anita Czirkowa