Fot. Danuta Stefanko

We wsi Bystrzec pod Czarnohorą, w miejscu, gdzie znajdował się dom pisarza i filozofa Stanisława Vincenza, 9 sierpnia 2024 roku odbyło się poświęcenie odnowionego „Krzyża Vincenzowskiego”. Autor „Na wysokiej połoninie”, który opisał życie codzienne i tradycje Hucułów oraz sprzyjał wzmocnieniu przyjaźni między Polakami i Ukraińcami, również po upływie dziesięcioleci łączy ludzi i narody oraz nawołuje do dialogu i otwartości na inne kultury.

„We wsi Bystrzec u stóp Czarnohory, w zupełnie dzikim i odludnym miejscu, Stanisław Vincenz mieszkał około 10 lat. Tutaj rękami huculskich cieśli zbudował sobie dom. Tutaj zapraszał gości z całego świata, filozofów, poetów, pisarzy. Stąd uciekł przed Sowietami, którzy zajęli już wschodnią część Polski. To jest symboliczne dla obecnych czasów. Pisarz, który pisał o wolności i braterstwie, prześladowany przez Rosję” – powiedział Leszek Rymarowicz, wiceprezes Towarzystwa Karpackiego.

Po wspólnej modlitwie miały miejsce przemówienia przybyłych gości, w których podkreślano znaczenie postaci Stanisława Vincenza i jego ponadczasowych dzieł, wskazujących na uniwersalne wartości chrześcijańskie. Miejscowi mieszkańcy podzielili się również wspomnieniami swoich przodków o człowieku, który, jak mawiają, „rozreklamował Hucułów na całym świecie”.

Fot. Danuta Stefanko

„Myślę, że mieszkańcy tej ziemi zawdzięczają mu bardzo wiele, bo spisał ich tradycje, wierzenia, zwyczaje, opisał tę piękną krainę. To zostanie na zawsze, żadna wroga siła tego nie zniszczy. Przyjechaliśmy tutaj, żeby oddać hołd temu wybitnemu człowiekowi i tak naprawdę jest to nasza deklaracja, że będziemy starali się stać na straży tych wszystkich wartości, tej miłości do przyrody, do piękna, pragnienia, żeby nie dzielić ludzi” – mówiła Eliza Dzwonkiewicz, konsul generalna Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie.

W ramach uroczystości w miejscu, gdzie stał dom pisarza, przy dźwiękach trembity, wybrzmiały fragmenty dzieła Stanisława Vincenza „Na wysokiej połoninie”, odczytane przez miejscowe dzieci. Ten symbol jedności między dwoma narodami jest dobrym gruntem dla współpracy kulturowej oraz zachętą do otwierania wartościowych kart wspólnej przeszłości.

„Polska jest naszym największym przyjacielem. Musimy budować wspólną przyszłość na pozytywnych przykładach z naszej historii. Stanisław Vincenz był wielkim humanistą. Mówił, że jest Polakiem, razem z tym kochał Ukraińców, Ormian, Żydów, wszystkich ludzi, którzy zamieszkiwali tę ziemię. Jest Homerem Huculszczyzny. Tacy ludzie, jak on, są symbolami przyjaźni polsko-ukraińskiej” – powiedział Mykoła Kniażycki, deputowany Rady Najwyższej Ukrainy.

Projekt odnowienia „Krzyża Vincenzowskiego” został zrealizowany przez Towarzystwo Karpackie we współpracy z Ogólnoukraińskim Towarzystwem „Huculszczyzna” oraz Ekologiczno-Humanitarnym Związkiem „Zielony Świat”. Partnerami inicjatywy są: Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie, Przykarpacki Uniwersytet Narodowy im. Wasyla Stefanyka w Iwano-Frankiwsku, Fundusz Dobroczynny „Człowiek i Prawo” oraz Ukraińska Helsińska Fundacja Praw Człowieka.

Tekst: Danuta Stefanko

Poświęcenie odnowionego „Krzyża Vincenzowskiego”

Zdjęcia: Danuta Stefanko