Fot. Danuta Stefanko
W Warszawie w dniach 6-8 października 2022 roku odbył się IX Zjazd Federacji Mediów Polskich na Wschodzie. Dziennikarze oraz przedstawiciele redakcji z Ukrainy, Białorusi, Litwy, Łotwy, Mołdawii, Czech, Słowacji, Węgier, Kirgistanu i Kazachstanu rozmawiali między innymi o wyzwaniach, misji i roli mediów polskich w obliczu aktualnej sytuacji geopolitycznej.
„Media na Wschodzie to znakomite miejsce integracji naszych rodaków oraz narzędzie informowania Polaków na Wschodzie o Polsce, o tym, co robią środowiska polskie. Wokół redakcji powstają prawdziwe inteligenckie środowiska Polaków. Żyjemy w czasie wyzwań wojny hybrydowej, wojny medialnej. Agresor rosyjski w tej dziedzinie jest bardzo aktywny, dlatego ważne jest, żebyśmy za pośrednictwem mediów polskich przekazywali prawdę o wydarzeniach, jakie się dzieją na Wschodzie, prawdę o tym, jak wobec tych wydarzeń zachowuje się Polska” – powiedział minister Jan Dziedziczak, pełnomocnik Rządu do spraw Polonii i Polaków za Granicą.
Na trwającą wojnę hybrydową składają się między innymi elementy polityczne i gospodarcze. Nie mniej ważną rolę na tym polu walki odgrywają również media, których bronią jest informacja. Znaczenie elementu medialnego w wojnie hybrydowej oraz jego wpływ można dostrzegać, chociażby w społeczeństwie rosyjskim, gdzie głównym narzędziem wpływu na ludzie są manipulacyjne informacje i propaganda. Uczestnicy IX Zjazdu Federacji Mediów Polskich na Wschodzie podczas obrad rozmawiali o zagrożeniach dla polskich mediów oraz o tym, jak zdołać wyzwaniom wojny hybrydowej.
Fot. Danuta Stefanko
„Wśród wyzwań, które stoją przed nami, jest obrona prawdy i też przewodzenie w wychodzeniu naszych krajów z „ruskiego miru”, tak, żeby nigdy nikomu nie przyszła więcej myśl jakiegokolwiek jednoczenia nas pod flagą rosyjską. Mamy też ciągle nierozwiązane rachunki krzywd – 30 polskich dziennikarzy, którzy są więźniami politycznymi na Białorusi, są prześladowani po prostu za to, że chcą tworzyć wolne media; dziennikarze, którzy giną na Ukrainie w ludobójczej wojnie, wywołanej przez Rosję. Z tymi rzeczami będziemy się mierzyć” – powiedział Rajmund Klonowski, redaktor Kuriera Wileńskiego, nowowybrany przewodniczący Federacji.
Oczy całego świata są skierowane na Ukrainę, która dziś walczy nie tylko w obronie swojej niepodległości i integralności terytorialnej, ale też o wartości europejskie, takie jak demokracja czy wolność słowa, których brakuje na Białorusi czy w Rosji. Na mediach polskich na Ukrainie spoczywa duża odpowiedzialność, gdyż relacje polsko-ukraińskie stają się obiektem manipulacji rosyjskiej propagandy. Ich misją jest między innymi weryfikacja informacji, walka z dezinformacją oraz troska o wizerunek Polski.
„Działamy teraz w trybie militarnym, bo wyświetlamy tematy dotyczące wsparcia humanitarnego Polski dla Ukrainy, różnych akcji związanych z polskich sprzętem wojskowym. Piszemy też o zabitych żołnierzach pochodzenia polskiego. Są to tematy dominujące. Trzeba być bardzo ostrożnym, weryfikować informacje. Spotkanie, w którym uczestniczymy, pomaga nam utwierdzić się w wierze, że Ukraina nie jest sama w walce z Rosją, a redakcje wspierają Ukrainę na tej drodze” – powiedział Jerzy Wójcicki, redaktor naczelny wydania Słowo Polskie.
Fot. Danuta Stefanko
Mówiąc o podstawowych prawach człowieka, w tym o wolności słowa warto nadmienić, że wspomniane prawa są systemowo łamane przez reżim białoruski, ściśle współpracujący z terrorystycznymi władzami Federacji Rosyjskiej. Portal Znad Niemna dwukrotnie został uznany przez rząd białoruski za portal ekstremistyczny, a Ministerstwo Informacji Białorusi blokowało dostęp do niego. To tylko jeden z licznych przykładów sytuacji niezależnych mediów na Białorusi.
„Sytuacja niestety wygląda tragicznie. Dotyczy to nie tylko mediów polskich na Białorusi, dotyczy to wszystkich mediów niezależnych. Większość redakcji działa na emigracji, a dziennikarze, którzy jeszcze pozostali na Białorusi są codziennie narażani na szykany i pozbawienie wolności. Bardzo liczymy, że bracia Ukraińcy poradzą sobie z tym potworem, który psuje życie wielu narodom. Jeśli go pokonają, będziemy się cieszyć wspólnym zwycięstwem. W Siłach Zbrojnych Ukrainy walczą oddziały białoruskie, jest to świadectwo wspólnej walki narodów uciskanych” – powiedział Andrzej Pisalnik, redaktor naczelny portalu Znad Niemna.
IX Zjazd Federacji Mediów Polskich na Wschodzie był również okazją na wymianę doświadczeń między dziennikarzami i redakcjami polskimi, szczególnie w kontekście pracy w warunkach wojny konwencjonalnej i hybrydowej. W ramach zjazdu dla dziennikarzy i przedstawicieli polskich redakcji na Wschodzie przygotowano wizytę studyjną w grupie medialnej Polska Press oraz spotkanie warsztatowe dotyczące tworzenia podcastów. Wydarzenie zorganizowała Fundacja Wolność i Demokracja oraz Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie.
Tekst: Danuta Stefanko
Program Radia CKPiDE:
Zdjęcia: Danuta Stefanko
