Dr Dariusz Iwaneczko, dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie (Fot. Aleksandra Juchnowska)
W Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Iwano-Frankiwsku 17 września 2021 roku odbył się Przystanek Historia – Stanisławów. W pierwszej części spotkania dr Piotr Szopa, naczelnik Biura Upamiętnień Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie przybliżył zebranym gościom okoliczności bitwy pod Dytiatynem, stoczonej 101 lat temu, 16 września 1920 roku, w ramach wojny polsko-bolszewickiej.
„Bitwa pod Dytiatynem jest bitwą szczególną ze względu na bohaterstwo żołnierzy, ze względu na proporcje sił. Tak niewielu walczyło z taką ogromną siłą. To też wielki przejaw bohaterstwa artylerzystów polskich. Słynna bateria śmierci, żołnierze, którzy wytrwali na swoich posterunkach do końca. Żołnierze, którzy wiedzieli, że czeka ich śmierć. Jest to jedna z bitew, określanych mianem „Polskich Termopili”. Miała duże znaczenie na tym południowym froncie wojny polsko-bolszewickiej” – powiedział dr Piotr Szopa.
Poświęcenie żołnierzy Wojska Polskiego, walczących pod Dytiatynem, pod dowództwem Jana Rudolfa Gabrysia pozwoliło na ratunek polskiej dywizji piechoty oraz sprzymierzonej ukraińskiej konnicy. Większość obrońców poległo, ranni byli dobijani. Szczątki z pobojowiska zostały złożone w Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.
„Co roku jeździmy do Dytiatyna, a dzisiaj dowiedzieliśmy się więcej o bitwie pod Dytiatynem. Bardzo ciekawa jest też postać Karola Kosteckiego. O takich ludziach trzeba pamiętać, oni są naszą historią. Historii nie można zapominać, trzeba się nią interesować, poznawać i przekazywać innym pokoleniom. Nie mieszkamy w Polsce, ale Polska jest naszą macierzą” – powiedziała Władysława Dobosiewicz, miejscowa Polka.
Uczestnicy Przystanku Historia – Stanisławów (Fot. Aleksandra Juchnowska)
O postaci Karola Kosteckiego, urodzonego w Stanisławowie kuriera Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej, żołnierza Armii Krajowej, a także jego historii życiowej, walce w obronie Ojczyzny oraz losie po II wojnie światowej opowiadał dr Dariusz Iwaneczko, dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie.
„Karol Kostecki przeszedł niesamowite rzeczy, szczególnie podczas wojny. Brał udział w obronie Warszawy, gdzie został ranny. Bardzo szybko wstąpił do konspiracji i pozostał w niej po II wojnie światowej. Brał udział w Akcji Burza. Człowiek niezwykle zasłużony dla Polski, niewątpliwie był bohaterem, przede wszystkim bardzo odważnym. Myślę, że jest to postać, która powinna się znaleźć w panteonie osób, pochodzących ze Stanisławowa, którzy zasłużyli się w sposób wybitny dla Polski” – mówił dr Dariusz Iwaneczko.
W wydarzeniu wzięli również udział żołnierze Polskiej Grupy Zadaniowej na czele z dowódcą mjr Bartoszem Millerem z 6 Brygady Powietrznodesantowej im. gen. bryg. Stanisława Sosabowskiego. Jednostka bierze udział w szkoleniu ukraińskich pododdziałów w Międzynarodowym Centrum Operacji Pokojowych i Bezpieczeństwa w Jaworowie koło Lwowa w ramach wspólnej wielonarodowej grupy szkoleniowej JMTG-U.
„Stanisławów jest dla nas bardzo ważnym miejscem dlatego, że właśnie tutaj urodził się Stanisław Sosabowski. Tutaj został powołany do zawodowej służby wojskowej w armii austrowęgierskiej i zdobywał swoje doświadczenie dowódcze po to, aby na swój własny wniosek do ówczesnego Naczelnego Wodza gen. Sikorskiego zaproponować, żeby powstał pierwszy pododdział powietrznodesantowy. Naczelny Wódz wyraził na to zgodę i tak 23 września 1941 roku powstała 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa” – powiedział mjr Bartosz Miller.
Po zakończeniu prelekcji mjr Bartosz Miller przekazał na ręce dyrektor Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Iwano-Frankiwsku Marii Osidacz deskę pamiątkową z postacią generała Stanisława Sosabowskiego.
Tekst: Karolina Szostak
Program radia CKPiDE:
Zdjęcia: Aleksandra Juchnowska
