24 maja 2019 roku w Iwano-Frankiwsku, dawnym Stanisławowie rozpoczęła się 4 edycja Dni Kultury Polskiej, organizowanych przez Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w tym mieście.
Przedsięwzięcie zainaugurował wykład prof. dr hab. Tomasza Zaryckiego z Uniwersytetu Warszawskiego na temat wkładu inteligencji polskiej w rozwój kultury Kresów i odbudowę Państwa Polskiego.
Socjolog, dyrektor Instytutu Studiów Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego Tomasz Zarycki zapoznał licznie zebraną na sali Centrum publiczność z kluczową dla społeczeństwa polskiego grupą społeczną jaką jest inteligencja, czyli elita kulturowa. Pokrótce omówił też jej XIX-wieczną genezę i dynamikę rozwoju, która doprowadziła w 1918 do objęcia przez nią w powstałym wówczas Państwie Polskim dominującej pozycji społecznych i politycznych.
Ciekawe jest to, jak powiedział profesor Zarycki, że swój rozwój Państwo Polskie zawdzięcza między innymi inteligencji, która się wywodziła z tychże Kresów. Na przykład, profesorowie Uniwersytetu Lwowskiego założyli koła naukowe ówczesnej Polski, odgrywali ważną rolę w życiu polityczno-społecznym państwa.
– Spuścizna uniwersytetów galicyjskich, początkowo austriackich, ale bardzo szybko spolonizowanych, jest bardzo silna. Uniwersytet Lwowski stworzył liczne kadry wykształconych naukowców, prawników, lekarzy, specjalistów. I oni, w momencie odzyskiwania niepodległości, odegrali kluczową rolę nie tylko dla Kresów, ale i dla odbudowy całej Polski – mówił profesor Tomasz Zarycki. – W momencie, kiedy Polska odzyskała niepodległość w 1918 roku, to Galicja, można powiedzieć, eksportowała, dzieliła się inteligencją i wielu Galicjan pojechało stąd do Wielkopolski zakładać urzędy czy na przykład uniwersytet w Poznaniu. Rola inteligencji galicyskiej była absolutnie ponadregionalna i kluczowa dla odbudowy państwa polskiego – dodał polski naukowiec.
Wykład profesora Zaryckiego odwiedziło wielu mieszkańców i gości Iwano-Frankiwska. I nie tylko pochodzenia polskiego. Zainteresowanie tematem przez mieszkańców miasta innych narodowości, świadczy o tym, że relacje międzynarodowe w Iwano-Frankiwsku rozwijają się i są też wspierane przez władze miejskie.
– Bardzo się cieszę, że Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie może wspierać kolejną i coroczną już inicjatywę Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego – Dni Kultury Polskiej, która jak wiem, w tym roku została wsparta też przez władze miejskie. Umożliwiono nam część wydarzeń tej imprezy przeprowadzić na terenie dawnego Pałacu Potockich. I jest to dla nas bardzo dobra wiadomość i dobry przykład współpracy – powiedziała konsul Małgorzata Siekierzyńska z Konsulatu Generalnego RP we Lwowie.
Organizatorom Dni Kultury Polskiej zależy na tym, żeby kultura nie kojarzyła się wyłącznie z pieśnią i tańcem lub śpiewem i żurkiem. Kultura to przede wszystkim dialog i możliwość debatowania na przeróżne tematy, poznawać się wzajemnie.
– Kultura to jest chyba jedyna płaszczyzna dialogu, nie budząca kontrowersji. Płaszczyzna, która buduje, która łączy pokolenia. Widzimy to na przykładzie CKPiDE, gdzie jest dużo ludzi młodych i też w bardzo zaawansowanym wieku. To Centrum jest niezwykle cenne, wartościowe miejsce, które rzeczywiście spełnia taką misję dialogu europejskiego, dialogu pozytywnego z naszymi sąsiadami Ukraińcami, budowania dobrych relacji sąsiedzkich, między społeczeństwami właśnie też na płaszczyźnie kultury. To jest przykład roli współczesnej inteligencji – powiedziała kierownik Wydziału Karty Polaka z KG RP we Lwowie Irena Nagórska.
Tak się zdarza, że podobne inicjatywy w innych miejscowościach poza granicami Polski, gdzie zachowały się środowiska polskie, potrzebują dobrego realizatora. Natomiast tutaj, w Iwano-Frankiwsku (d. Stanisławowie) wystarczy tylko minimalnie pomagać, wyraża swój zachwyt przedstawiciel Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie.
– Środowisko Polaków w Stanisławowie, jeżeli chodzi o inspiracje, źródła, sposób działania, aktywność, formy tego działania, jest doskonałe, samowystarczalne. Tutaj nie potrzeba jakiegoś kuratora ze strony Polski. Perfekcyjna znajomość środowiska, w którym przychodzi im działać, pozwala im z jednej strony zachować silną, mocną tożsamość polską, z drugiej strony – pokazywać otwartość i gotowość do dialogu z mieszkańcami tego miasta. To jest taka specyfika Stanisławowa, która go wyróżnia spośród innych środowisk polskich bardzo pozytywnie – powiedział Rafał Dzięciołowski z Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie.
Organizatorzy 4. Dni Kultury Polskiej w tym roku pomimo wykładu również przygotowali dla mieszkańców i gości miasta wystawę o wybitnym rodzie Potockich, którą można obejrzeć w Centrum Kultury Polskiej, koncert muzyki jazzowej w wykonaniu Big Roll Bandu z Kluczborka oraz występy tradycyjnych zespołów ludowych, tańce narodowe, potrawy polskiej kuchni i przestrzeń dla dzieci i młodzieży. Część wydarzeń zorganizowano na terenie Przedsiębiorstwa „Przestrzeń Innowacyjnych Kreacji „Pałac”, dawnego Pałacu Potockich, którzy byli założycielami Stanisławowa dzisiejszego Iwano-Frankiwska.
Tekst: Włodzimierz Harmatiuk
Audycja w radiu CKPiDE:
Zdjęcia: Włodzimierz Harmatiuk
