Bolechów, Dolina, Wygoda, Przełęcz Wyszkowska i urokliwa dolina rzeki Świcy – to tylko niektóre miejscowości w dawnym województwie stanisławowskim, które zachwycają swoim duchem, atmosferą oraz pamiątkami i śladami historii, zostawionymi tutaj jeszcze sprzed czasów wojen światowych.

Tomasz Kuba Kozłowski z Domu Spotkań z Historią w Warszawie, który 11 kwietnia 2019 roku przedstawił zebranej w Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Iwano‑Frankiwsku publiczności prezentację pt. „Majówka nad Świcą. Od Bolechowa i Doliny do Wygody i Przełęczy Wyszkowskiej” już od lat popularyzuje historię tych miejscowości.

– To jest fascynujący kawałek Europy, fascynujący kawałek świata, z bardzo trudną, bardzo bolesną historią, ale też bardzo ciekawą, bo poza okresem II wojny światowej są też czasy wcześniejsze. Jest okres II Rzeczypospolitej, jest okres Galicyjski, jest okres I Rzeczypospolitej. Tu się mnóstwo rzeczy działo. Wobec tego, to jest takie trochę odkrywanie ciemnej strony Księżyca, o której my mało wiemy. Bo nikt nam tego nie mówił, nikt nam tego nie opowiadał w szkole, nie ma tego w podręcznikach – stwierdził Tomasz Kuba Kozłowski, koordynator programu Warszawskiej Inicjatywy Kresowej w Domu Spotkań z Historią. – Na szczęście udało mi się połączyć pasję z pracą zawodową i w Domu Spotkań z Historią, gdzie pracuję, prowadzę program o dziedzictwie historyczno-kulturowym ziem wschodnich dawnej Rzeczypospolitej – dodał prelegent spotkania.

Na prezentację do Stanisławowa przybył również konsul Rafał Kocot, kierownik Wydziału Współpracy z Polakami na Ukrainie Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie. Panu Konsulowi tematyka prezentacji jest bliska, gdyż polski konsulat od 2017 roku wspólnie z klubem sportowym „Pogoń Lwów” oraz Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego organizuje wyprawy górskie, nawiązując do tradycji turystycznych na ziemiach lwowskich i stanisławowskich oraz w Karpatach Wschodnich.

– Bardzo się cieszę z kolejnego wydarzenia z cyklu „Spotkania z Historią” tutaj w Centrum Kultury Polskiej. Zaczynamy w kwietniu opowieściami o górach. Dzisiaj słyszeliśmy o dolinie Świcy, prowadzącej pod Przełęcz Wyszkowską – powiedział konsul Rafał Kocot. – Myślę, że mówienie o turystyce i historii turystyki w Karpatach Wschodnich w Stanisławowie jest naturalne. Przypominamy to, co było, ale też patrzymy na to, co będzie w przyszłości – podkreślił kierownik Kocot.

Wśród zebranej publiczności znaleźli się również miejscowi miłośnicy historii oraz okolic przedstawionych podczas prezentacji. Leon Orzeł ze Związku Krajoznawców Ukrainy, przewodnik w języku polskim, nie ukrywał zadowolenia z przebiegu spotkania.

– Bardzo ciekawe spotkanie. Materiały dokładnie przedstawione. Szczególnie ilustracje. Widać, że w Warszawie interesują się naszymi terenami. Okolice te są warte popularyzacji i to, co było przedstawione dziasiaj, to nawet nie 50% tego, co można pokazać. Trzeba kontynuować taką pracę i zachęcać do tego młodzież – podzielił się swoimi wrażeniami Leon Orzeł.

Tomasz Kuba Kozłowski posiada największą prywatną kolekcję materiałów dotyczących Kresów w Polsce. Dzięki swojej pasji udało mu się zebrać wyjątkowe zbiory zdjęć, map, przedmiotów codziennego użytku i pamiątek, na podstawie których tworzy prezentacje dla własnego cyklu autorskiego „Opowieści z Kresów”.

– Podczas dzisiejszego spotkania zobaczyliśmy zdjęcia, a nawet filmik, które nie były wcześniej znane tu na Ukrainie wśród miejscowych krajoznawców – powiedział Petro Hawryłyszyn, kandydat nauk historycznych z Przykarpackiego Uniwersytetu Narodowego im. Wasyla Stefanyka. – Im bardziej jest rozwinięte krajoznawstwo, tym historia jest dokładniejsza. Dużo jest jeszcze miejsc i tematów, ale często nie zwracamy uwagi na to, co mamy przed sobą. Takie spotkania, wizyty i wykłady dają możliwość zobaczyć coś nowego oraz przypomnieć coś zapomniane – dodał historyk.

Prezentacja „Majówka nad Świcą. Od Bolechowa i Doliny do Wygody i Przełęczy Wyszkowskiej” została zorganizowana przez Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Iwano-Frankiwsku we współpracy z Domem Spotkań z Historią – instytucją kultury miasta stołecznego Warszawy.

– Podczas rozmów prowadzonych z Panem Tomaszem Kubą Kozłowskim udało nam się znaleźć punkty dotyczne do tematów, którymi zajmuje się Pan Kozłowski w swojej bieżącej pracy, ale i do tych tematów i aspektów, które uaktywnia Centrum w swojej działalności – powiedziała Maria Osidacz, dyrektor CKPiDE. W rozmowie przed spotkaniem zgodziliśmy się, że pomiędzy naszymi instytucjami można taki wachlarz współpracy wytworzyć. Zakładam, że ta współpraca będzie jeszcze w przyszłości owocowała, czy to prezentacjami, czy wystawami lub innymi aktywnościami, które wspólnie z Domem Spotkań z Historią w Warszawie wykreujemy, a na które już dzisiaj serdecznie zapraszam – podsumował dyrektor Osidacz.

„Spotkanie z Historią” zostało współfinansowane ze środków Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie.

Tekst: Danuta Stefanko

Audycja w radiu CKPiDE:

Zdjęcia: Andrzej Leusz